Historia
powstania Kolei Jędrzejowskiej sięga I wojny światowej. Początkowo były to
linie frontowe (Rollbahn)
C.K. Armii budowane od końca 1914r. W lutym 1915 roku wojska austriackie dla potrzeb militarnych wybudowały
pierwszy odcinek polowej linii wąskotorowej od Jędrzejowa
do dzisiejszych Motkowic. W maju 1915r trwały
prace przy budowie tymczasowych mostów na Nidzie, które służą kolejce do
dziś; po cofnięciu się frontu austriacko - rosyjskiego znad rzeki Nidy rozpoczęto
budowę dalszego odcinka linii do Hajdaszka, Sędziejowic i Chmielnika, a następnie
przez Raków Opatowski do Bogorii.
Łączna długość tej kolei wynosiła 86 km. Niemal równolegle powstały
odcinki Miechów - Węchadłów - Działoszyce, Kocmyrzów - Posądza. Budowano również
styczne kolejki konne; w 1917 czynne już były kolejki na odcinku Kije - Pińczów - Michałów - Koniecmosty - Opatowiec oraz Staszow
- Rytwiany - Pacanow/Szczucin. W roku 1924 starostwo pińczowskie zbudowało odcinek linii od Pińczowa do Hajdaszka, gdzie łączyła się ona z kolejką jędrzejowską. Zarząd Pińczowskiej Kolei Wąskotorowej rozpoczął również pracę przy budowie linii od Pińczowa przez Wiślicę do Kazimierzy Wielkiej. Połączono się z istniejącymi kolejkami w Posądzy i Działoszycach. W czasie wielkiego kryzysu zarząd nad kolejkami przejęło państwo. Zasadniczym celem i przeznaczeniem połączonych kolei był przewóz płodów rolnych, buraków, wysłodków, cukru, węgla, gipsu, drewna z wyrębu lasów, obsługę młynów, tartaków, gorzelni, kamieniołomów i lokalnych cegielni. Ważnym zadaniem kolei był także przewóz pasażerów pomiędzy wioskami i miastami, wynikający z braku w tym regionie dróg bitych. Znaczenie przewozów pasażerskich jeszcze bardziej wzrosło w czasie okupacji niemieckiej. W dużej mierze z przejazdów koleją korzystały grupy organizacji podziemnych działających na terenie Kielecczyzny, dzięki współpracy ze służbą liniową kolei, która składała się wyłącznie z polskiego personelu. Na przełomie lat 1950/51 rozpoczęto przekuwanie całej sieci torów kolei z szerokości 600 mm na 750 mm. W 1951 r. wprowadzono parowozy Px48 i Px49 produkcji polskiej z Chrzanowa. Przełom lat 60. i 70. to wprowadzanie lokomotyw spalinowych z serii. Lxd2, a w latach 70 transporterów do przewozu wagonów normalnotorowych. Największe przewozy pasażerskie i towarowe zanotowano w 1966 r., później następował systematyczny ich spadek. Sukcesywnie zawieszano kursy pociągów pasażerskich, ograniczano ruch towarowy by z dniem 1.02.1993r zawiesić ruch całkowicie. W tym czasie jednak wzrosło zainteresowanie turystów. Z myślą o nich utworzono specjalny wąskotorowy pociąg turystyczny "Ciuchcia Express Ponidzie" kursujący do dziś, niestety po bardzo okrojonej trasie. Początkowo z Jędrzejowa do Wiślicy, która i tak w wyniku katastrofalnej powodzi 1997r została skrócona do Pińczowa. Po restrukturyzacji PKP w 2001r zawieszono kursowanie wszystkich kolejek w Polsce, na szczęście w 2002r po wielu staraniach kolejkę przejęły lokalne samorządy - ruch znów ożył, co więcej - zaczął się dynamicznie rozwijać! W 2007r uruchomiono powtórnie połączenie do Stawian Pińczowskich, zaś w 2008r pierwszy i jak dotąd ostatni pociąg dotarł w XXI wieku do stacji Sędziejowice. |