Walory przyrodniczo - krajobrazowe trasy kolejki

        Ciuchcia Expres „Ponidzie" przejeżdża przez 3 mezoregiony makroregionu Niecka Nidziańskia. Są to wschodnia część Płaskowyżu Jędrzejowskiego, północny fragment Doliny Nidy oraz zachodni kraniec Garbu Pińczowskiego.

        Makroregion Niecka Nidziańska jest rozległym obniżeniem, pochylonym i otwartym w kierunku południowo-wschodnim, pomiędzy Wyżyną Krakowsko-Częstochowską na zachodzie a Wyżyną Kielecką na północnym-wschodzie. Na północnym-zachodzie przechodzi w Wyżynę Przedborską, a na południowym-wschodzie kończy się Niziną Nadwiślańską — częścią Kotliny Sandomierskiej. Główną rzeką Niecki Nidziańskiej jest Nida, od której powstała nazwa tego obszaru — Ponidzie.
        Obszar Ponidzia należy do najbardziej wartościowych pod względem przyrodniczym. Zróżnicowana budowa geologiczna i rzeźba terenu stworzyły tutaj olbrzymią różnorodność siedlisk, zajmowanych przez nie mniej zróżnicowaną florę i faunę. Jest to miejsce występowania wielu rzadkich i niezwykle oryginalnych, jak na polskie warunki geograficzne, gatunków. Walory przyrodnicze Ponidzia nie są jednak równomiernie rozmieszczone. Do najcenniejszych należy zaliczyć siedliska wodno-błotne związane z Doliną Nidy oraz ciepłolubne zbiorowiska roślinne występujące na Garbie Pińczowskim. Obszar Płaskowyżu Jędrzejowskiego charakteryzuje się mniejszymi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi.
        Znaczna część omawianego obszaru została objęta prawną ochroną przyrody. Od miejscowości Motkowice kolejka jedzie przez otulinę Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia, zaś od miejscowości Stawy aż do samego Pińczowa przez Nadnidziański Park Krajobrazowy. Park ten został utworzony w celu ochrony naturalnej doliny Nidy oraz obszarów porośniętych rzadką roślinnością ciepłolubną. Na terenie Parku spotkać można aż 49 gatunków roślin objętych ochroną całkowitą i 12 gatunków częściową oraz 40 gatunków roślin wpisanych na „Polską czerwoną listę roślin zagrożonych w Polsce". Występuje tu także szereg rzadkich i chronionych gatunków zwierząt, szczególnie owadów i ptaków, w tym szereg gatunków wpisanych na „Polską czerwoną listę zwierząt ginących i zagrożonych". O walorach przyrodniczych Doliny Nidy i Garbu Pińczowskiego może świadczyć również włączenie wielu ostoi przyrody z tego terenu do europejskiego systemu obszarów cennych przyrodniczo — CORINE, europejskiej sieci obszarów ważnych z punktu widzenia ochrony ptaków oraz polskiej sieci ekologicznej ECONET — PL (węzeł ekologiczny o randze krajowej i międzynarodowej). Systemy te będą stanowić podstawę dla ogólnoeuropejskiego systemu obszarów chronionych NATURA 2000, który będzie obowiązywał Polskę po wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej.